Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và tiến bộ kỹ thuật để giải quyết các vấn đề cấp thiết như biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn; hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST); huy động nguồn lực cho phát triển KH,CN&ĐMST phục vụ thiết thực, hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) - vùng đất “Chín Rồng” của đất nước… là mong muốn và kỳ vọng của Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cũng như đại diện lãnh đạo các tỉnh/thành phố vùng ĐBSCL tại Hội nghị Giao ban KH&CN vùng ĐBSCL lần thứ 27 (tổ chức tại Bến Tre ngày 14/06/2024).

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy rằng: đội ngũ cán bộ, đảng viên cần đi đầu trong “quyết tâm thực hiện đạo đức cách mạng là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, quyết tâm tẩy bỏ cho kỳ hết bệnh quan liêu, tham ô, lãng phí” để xứng đáng là người lãnh đạo, người “đầy tớ” thật trung thành của nhân dân. Lời dạy ngắn gọn, súc tích này của Hồ Chủ tịch đã được diễn giải và được vận dụng trong hầu hết các lĩnh vực, các bối cảnh của mọi thời đại. Trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học với những yêu cầu, tiêu chuẩn về công bố quốc tế và liêm chính học thuật như hiện nay, lời dạy của Người là một chỉ dẫn sâu sắc và ý nghĩa.

Hợp tác công - công trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST) là một trong những chủ đề chính sách được quan tâm rộng rãi từ cấp quản lý đến các nhà khoa học. Bài viết góp phần làm rõ vai trò và mô hình của hợp tác công - công trong lĩnh vực KH,CN&ĐMST.

Thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo (AI). Sự phát triển vượt bậc của công nghệ này, đặc biệt là AI tạo sinh (generative AI), đang mang đến những thay đổi sâu rộng trong mọi lĩnh vực của đời sống, ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường lao động. Báo cáo Chỉ số xu hướng việc làm 2024, một sản phẩm hợp tác giữa Microsoft và LinkedIn, đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh về sự chuyển đổi mạnh mẽ của thị trường lao động toàn cầu dưới tác động của AI. Báo cáo này không chỉ cung cấp những thông tin giá trị về xu hướng công việc toàn cầu mà còn đặt ra những câu hỏi cấp thiết về tương lai của người lao động trong kỷ nguyên AI.

Với khả năng tự học hỏi, phân tích dữ liệu và đưa ra quyết định mà không cần sự can thiệp của con người, trí tuệ nhân tạo (AI) là một bước tiến đột phá so với các công nghệ truyền thống, giúp tự động hóa nhiều quy trình và giải quyết các vấn đề phức tạp một cách hiệu quả hơn. Sự xuất hiện của ChatGPT gần như đã làm cả thế giới chao đảo khi có thể trả lời bất cứ câu hỏi nào mà người dùng đưa ra. Vấn đề lớn nhất đặt ra trong bối cảnh hiện nay xoay quanh AI nói chung và ChatGPT nói riêng là nguồn dữ liệu sử dụng cần được nhìn nhận như thế nào để đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích của các bên liên quan, phòng tránh và xử lý những sự xâm hại, vi phạm nếu có.

Trong nghiên cứu y sinh thường có sự tham gia của con người với tư cách là đối tượng nghiên cứu. Do đó, việc đảm bảo an toàn, sức khỏe của người tham gia nghiên cứu cũng như những gì mà họ có quyền được hưởng được đề cao và ngày càng chú trọng. Bài viết giới thiệu về những nguyên tắc đạo đức cơ bản trong nghiên cứu y sinh, hội đồng đạo đức và sự chấp thuận trong nghiên cứu y sinh, cùng một số vấn đề có liên quan.

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ (KH&CN) kéo theo sự gia tăng nhanh chóng của các sản phẩm điện tử tiêu dùng và công nghiệp đã gây ra tình trạng quá tải lượng rác thải điện tử, tạo áp lực lớn đối với việc quản lý và xử lý, từ việc thu gom cho đến tái chế. Bài viết chia sẻ thực tế thu gom, quản lý và các công nghệ xử lý rác thải điện tử, đồng thời đề xuất một số giải pháp công nghệ liên quan.

Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đang dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 11/2014/TTBKHCN ngày 30/05/2014 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định việc đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia sử dụng ngân sách nhà nước (Thông tư 11). Bài viết tổng hợp lại một số bất cập và định hướng nội dung cần sửa đổi của dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 11*.

Những năm gần đây, hoạt động thúc đẩy, hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý ở nước ngoài cho doanh nghiệp và đặc sản, sản phẩm chủ lực địa phương đã được quan tâm với nhiều cơ chế, chính sách và chương trình hỗ trợ từ Nhà nước. Tuy nhiên, kết quả đạt được còn khiêm tốn, chưa như kỳ vọng do những khó khăn từ cả hai phía khách quan và chủ quan.

Những thành tựu to lớn về phát triển kinh tế - xã hội mà đất nước ta đã đạt được, nhất là từ khi thực hiện công cuộc Đổi mới đến nay có sự đóng góp không nhỏ của các tổ chức nghiên cứu, tư vấn chính sách với tinh thần luôn luôn lắng nghe, cầu thị của các Lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Bên cạnh những kết quả đạt được, sự phát triển của tổ chức nghiên cứu, tư vấn chính sách nói chung, tổ chức nghiên cứu, tư vấn chính sách trong lĩnh vực tài chính công nói riêng còn hạn chế, nhất là về chất lượng nghiên cứu và khả năng đóng góp, phục vụ cho quản lý nhà nước. Bài viết đề xuất một số kiến nghị nhằm phát triển tổ chức nghiên cứu, tư vấn chính sách trong lĩnh vực tài chính công ở Việt Nam.